Cyberbadania: 42% Polaków deklaruje, że spotkało się kiedyś z próbą przestępstwa finansowego

Aż 42% badanych deklaruje, że spotkało się kiedyś z próbą przestępstwa finansowego, a u 7% była to próba udana. To zatrważające dane płynące z badania SW Research na zlecenie Banku Pocztowego, zrealizowanego w ramach programu „Cyberdojrzali. Bądź mądrzejszy od oszusta”. W przeprowadzanym badaniu osoby powyżej 60 roku życia dużo rzadziej (31%), niż osoby powyżej 40 roku (42%), zaznaczały odpowiedź, że ich bliscy kiedykolwiek spotkali się z próbą oszustwa finansowego. Ankietowani, którzy wzięli udział w badaniu, najczęściej wśród metod oszustwa, z którymi oni lub ich bliscy mieli do czynienia wskazywali metodę "na dopłatę do paczki” oraz metodę „na wnuczka”.

Według danych z badania przeprowadzonego w ramach programu edukacyjno- społecznego „Cyberdojrzali. Bądź mądrzejszy od oszusta” 42% osób powyżej 40 roku życia spotkało się kiedyś z próbą oszustwa finansowego – to bardzo duży odsetek osób, które miały kontakt z cyberprzestępczością. Choć liczba respondentów deklarujących kontakt z cyberprzestępcą (41% osób 60+ i 44% osób 40+) prawie nie różni się między grupami, to jednak osoby powyżej 60 roku życia dużo rzadziej (31%) niż osoby po 40 roku życia (42%) zaznaczały odpowiedź jakoby to ich bliscy kiedykolwiek spotkali się z próbą cyberoszustwa. Taki rozkład głosów wskazuje, że to osoby w wieku 60+ zdecydowanie częściej mogą być ofiarami przestępców po drugiej stronie telefonu, maila czy komunikatora internetowego.

Cyberoszustwa coraz częściej dotykają Polaków, w tym szczególnie osoby z grupy wiekowej 50+. Niestety w cyfryzującym się świecie coraz popularniejsze stają się oszustwa z użyciem nowoczesnych narzędzi zdalnej komunikacji, tj. smsów, maili czy rozmów telefonicznych. Z badań wynika, ze aż 42% ankietowanych spotkało się z oszustwem online. Oszuści posługujący się metodami np. ”na wnuczka”, „na policjanta” czy „na pracownika banku” w samym 2022 roku wyłudzili na terenie całego kraju -  jak szacuje Policja - ponad 140 mln złotych! Te dane szokują, dlatego tak ważna jest profilaktyka i edukacja. Banki coraz częściej umożliwiają weryfikację doradcy klienta w aplikacji mobilnej. To, czy dzwoni do nas prawdziwy policjant zawsze można zweryfikować kontaktując się z odpowiednią jednostką Policji, którą wskazał ten policjant. Trzeba pamiętać, że pracownicy banku czy policjanci nie pytają nigdy ile ich rozmówca posiada pieniędzy w domu lub na lokacie, nie pytają o numer karty, numer PIN do karty, ani o hasło do bankowości internetowej. Należy chronić te dane i nie podawać żadnej osobie. Warto te proste zasady stosować, biorąc udział jednocześnie w różnego rodzaju szkoleniach, aby uniknąć cyberoszustw - mówi Krzysztof Mucha, Zastępca Dyrektora Departamentu Bezpieczeństwa i Ryzyka Operacyjnego w Banku Pocztowym.

Analizując przeprowadzone badania można dostrzec, iż ankietowani w znacznym stopniu znają sposoby oszustów. Respondenci najczęściej słyszeli o metodzie "na wnuczka", którą zna aż 88% wszystkich badanych.  Dobrze znanymi metodami wśród respondentów są też oszustwa finansowe metodami „na policjanta/prokuratora/pracownika banku”, „na dopłatę do paczki” czy też piramidy finansowe. Najmniej rozpowszechnioną okazała się być metoda "na tanią wycieczkę sakralną” - zaznaczyło ją 18% wszystkich badanych (16% osób 40+ i 20% osób 60+). Największe różnice między grupami można dostrzec przy metodzie "na policjanta" - znanej średnio 68% respondentów (72% osób 60+ oraz 63% osób 40+), metodzie „na sprzedaż na popularnym portalu zakupowym” - znanej średnio 42% respondentów (35% osób 60+ i 50% osób 40+), oraz "na wiadomość hakerską" - ta metoda znana jest średnio 35% badanych (zaznaczyło ją 41% osób 40+  i 30% osób 60+).

W ramach badania sprawdzono również, kto zdaniem ankietowanych najczęściej może paść ofiarą cyberoszustów. Ponad połowa wszystkich respondentów deklaruje, że każdy bez względu na wiek może paść ofiarą oszustw "na dopłatę do paczki" (56%) oraz " metodzie „na sprzedaż na popularnym portalu zakupowym” (52%), ale już 75% badanych uważa, że osoby w wieku 60+ lat są najczęstszymi ofiarami metody "na tanią wycieczkę sakralną", a aż 94%, że osoby w tym wieku są najczęstszymi ofiarami oszustw metodą "na wnuczka".

Wśród metod oszustwa, z którymi respondenci lub ich bliscy mieli osobiście do czynienia najbardziej popularna były metoda "na dopłatę do paczki” (19% wszystkich respondentów, 19% osób 60+, 18% osób 40+) oraz metoda „na wnuczka” (16% wszystkich, 15%  osób 60+, 16% osób 40+). Niestety, wyniki badań pokazują także, że aż 17% wszystkich respondentów (16% osób 60+, 17% osób 40+) zaznaczyło odpowiedź „Inne” w pytaniu o rodzaj przestępstwa, z którym spotkali się oni sami lub ich bliscy – a tym samym deklarują, że padli ofiarą oszustwa, które nie kwalifikowało się do żadnej z omawianych, najpopularniejszych kategorii wyłudzeń (zawartych na liście badania). Może to oznaczać, że ogólna świadomość istnienia innych sposobów oszustw jest niższa, przez co w efekcie większa część społeczeństwa faktycznie pada ofiarą tych mniej znanych metod wykorzystywanych przez cyberprzestępców. Dlatego tak ważne jest, aby na bieżąco doszkalać swoją wiedzę z zakresu bezpieczeństwa online.

W takim celu Bank Pocztowy uruchomił program edukacyjno-społeczny „Cyberdojrzali. Bądź mądrzejszy od oszusta”. Jego głównym zadaniem jest edukacja z zakresu cyberbezpieczeństwa oraz świadomego poruszania się w świecie finansów. W ramach programu przygotowano m.in. webinary edukacyjne, które można obejrzeć na kanale YouTube Banku Pocztowego oraz na specjalnie przygotowanej stronie www.pocztowy.pl/cyberdojrzali, zawierającej najważniejsze informacje z zakresu bezpieczeństwa w sieci. 

Badanie zostało przeprowadzone przez Agencję Badań Rynku i Opinii SW Research, na zlecenie Banku Pocztowego, w ramach programu „Cyberdojrzali. Bądź mądrzejszy od oszusta”.

W ramach badania przeprowadzono 1011 ankiet z reprezentatywnymi grupami osób w wieku 60+ lat (507 ankiet) oraz ich dzieci w wieku 40+ lat (507 ankiet).