Fundusze inwestycyjne

Fundusz inwestycyjny to forma zbiorowego inwestowania – to oznacza, że majątek funduszu powstaje przez połączenie środków finansowych wszystkich inwestorów, czyli uczestników. Dokonane przez uczestników wpłaty są przeliczane na tytuły uczestnictwa, czyli jednostki uczestnictwa. Wyrażają one proporcjonalny udział uczestników w majątku funduszu.

Podstawowym zadaniem funduszu inwestycyjnego jest pomnażanie pieniędzy powierzonych mu przez uczestników. To miejsce, do którego wielu inwestorów może wpłacać pieniądze, a profesjonalista – zarządzający funduszem – inwestuje je w różne instrumenty finansowe. W portfelu funduszu mogą znaleźć się akcje polskie, zagraniczne, obligacje skarbowe, korporacyjne i wiele innych instrumentów. To, co będzie w portfelu, zależy od przyjętej polityki inwestycyjnej.

Spójrzmy na to pod kątem prawnym.

• do powołania funduszu inwestycyjnego otwartego (FIO) potrzebna jest zgoda Komisji Nadzoru Finansowego (KNF), która sprawdza, czy warunki utworzenia FIO są zgodne z przepisami. Analizuje m.in. poprawność statutu, w którym zapisane są m.in. zasady działania, organizacja, a także prawa i obowiązki uczestników.
• fundusz inwestycyjny to odrębna osoba prawna – majątek klientów ulokowany w funduszu jest całkowicie niezależny od majątku towarzystwa funduszy inwestycyjnych (TFI), które nim zarządza. W przypadku ewentualnego bankructwa TFI pieniądze klientów funduszy otwartych z prawnego punktu widzenia są niezagrożone, gdyż nie wchodzą w skład masy upadłościowej i wciąż należą do uczestników.
• aktywa funduszu przechowywane są u depozytariusza. Jest nim najczęściej bank, choć może być nim również Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych lub instytucja kredytowa. Tutaj również aktywa funduszu nie są częścią majątku depozytariusza, więc środki nie są zagrożone ewentualną jego upadłością. Zadaniem depozytariusza jest czuwanie nad bezpieczeństwem instrumentów finansowych zgromadzonych w funduszu. Ponadto, depozytariusz pełni również rolę nadzorczą. Działając w imieniu uczestników kontroluje, czy zasady określone w statucie są faktycznie przestrzegane. Jeśli stwierdzi, że nie, ma obowiązek powiadomić Komisję Nadzory Finansowego o nieprawidłowościach. W konsekwencji, na TFI mogą zostać nałożone kary lub nawet może zostać cofnięta zgoda na zarządzanie funduszem.
• Uczestnik może złożyć zlecenie odkupu (wypłaty z rejestru) w każdym dniu roboczym w dowolnej placówce Banku w godzinach jej otwarcia. Listę placówek znajdziesz tutaj. Zlecenie jest realizowane w najbliższym Dniu Wyceny, kiedy odbywa się sesja giełdowa. Z kolei sesja giełdowa odbywa się w każdym dniu roboczym. W związku z tym, składnikami portfela funduszu mogą być tylko instrumenty notowane na regulowanych rynkach o odpowiedniej płynności, aby uczestnik mógł wypłacić pieniądze ze swojego rejestru bez zbędnej zwłoki. Zasady realizacji zleceń opisane są w prospekcie informacyjnym danego funduszu, które dostępne są na stronach Banku  w sekcji „Tabele i dokumenty” oraz IPOPEMA TFI w sekcji „Dokumenty funduszu”. Dowiesz się o nich również bezpośrednio w placówce Banku.

Odrębna osobowość prawna, podwójna kontrola (depozytariusz i KNF) i ciągły dostęp do środków, to tylko niektóre czynniki, które wpływają na bezpieczeństwo inwestycji w funduszu. Warto pamiętać, że firma zarządzająca ma ponadto obowiązek publikowania wszelkich istotnych informacji mających wpływ na działanie funduszy np. dotyczących kosztów, wyników, czy składników portfela. Szczegóły znajdują się w publikowanych co pół roku sprawozdaniach finansowych, które znajdziesz na stronach Banku https://www.pocztowy.pl/indywidualni/inwestycje-i-oszczednosci/fundusze w sekcji „Tabele i dokumenty” oraz IPOPEMA TFI https://ipopematfi.pl/fundusze-inwestycyjne w sekcji „Dokumenty funduszu”.

Zanim dokonasz wyboru funduszu inwestycyjnego zostaniesz zakwalifikowany do odpowiedniego profilu przy pomocy ankiety MIFID. Ankieta zawiera pytania na takie tematy jak:

• horyzont czasowy inwestycji, tzn. na jak długi termin jesteś w stanie powierzyć pieniądze?
• czy powierzane pieniądze to Twoje jedyne oszczędności?
• jaką kwotę chcesz zainwestować?
• jaki poziom ryzyka jesteś w stanie zaakceptować? Czyli czy akceptujesz, że wartość Twojej inwestycji czasowo może być niższa niż dokonana wpłata.
• ile pieniędzy chcesz na danej inwestycji zarobić? Czyli, jaki chcesz osiągnąć zysk.

Po udzieleniu odpowiedzi na powyższe pytania określi się Twój profil:

• Ostrożny – oznacza, że Twoim priorytetem jest ponoszenie jak najmniejszego ryzyka w prowadzonych inwestycjach (ochrona kapitału). Preferujesz krótkoterminowe inwestycje z dużą płynnością. Nie posiadasz wiedzy i doświadczenia w temacie funduszy inwestycyjnych oraz jesteś w stanie zaakceptować jedynie niewielkie straty. W związku z tym preferowanymi funduszami dla Ciebie będą fundusze inwestujące w przeważającym zakresie w bezpieczne aktywa jak na przykład obligacje Skarbu Państwa.
• Umiarkowany – oznacza, że Twoim priorytetem jest zrównoważenie zysku i ryzyka. Akceptujesz możliwość wystąpienia straty oraz jesteś skłonny do dywersyfikacji środków. Preferujesz inwestycje średniookresowe oraz posiadasz wiedzę i doświadczenie w zakresie funduszy inwestycyjnych. W związku z tym preferowanymi funduszami dla Ciebie będą te inwestujące w zrównoważonym zakresie w bezpieczne i ryzykowne aktywa, w tym inwestujące w pewnej części w akcje.
• Agresywny – oznacza, że Twoim priorytetem jest osiągnięcie jak najwyższej stopy zwrotu z inwestycji. Preferujesz długoterminowe inwestycje oraz posiadasz wiedzę i doświadczenie w zakresie funduszy inwestycyjnych. Jesteś skłonny do częstych dywersyfikacji i zmian portfela funduszy. Jesteś w stanie zaakceptować straty do wysokości zainwestowanego kapitału.  W związku z tym preferowanymi funduszami dla Ciebie będą fundusze inwestujące w aktywa, których wycena charakteryzuje się dużą zmiennością, w tym w szczególności inwestujące w akcje.

Rozpoczynając swoją przygodę z inwestycjami, warto poznać dwa podstawowe rodzaje funduszy: są to fundusze otwarte (FIO), w których czas inwestycji nie jest ściśle określony, oraz fundusze zamknięte (FIZ), z określonym z góry czasem inwestycji.

Innym kryterium podziału funduszy jest podział w zależności od polityki inwestycyjnej. W ofercie Banku mamy fundusze:

• dłużne – inwestują w instrumenty dłużne o stałym dochodzie takie jak: obligacje skarbu państwa, obligacje korporacyjne, papiery dłużne przedsiębiorstw, instrumenty rynku pieniężnego. Charakteryzują się niższym ryzykiem inwestycyjnym od pozostałych funduszy, niemniej jednak ryzyko inwestycyjne wciąż istnieje związane chociażby z ryzykiem stóp procentowych, inflacji czy kredytowym,
• mieszane – inwestują zarówno w instrumenty dłużne jak i akcje. Charakteryzują się większym ryzykiem inwestycyjnym niż fundusze dłużne,
• akcyjne – inwestuje większość zebranych aktywów w akcje spółek lub inne udziałowe papiery wartościowe. Charakteryzuje się większym ryzykiem inwestycyjnym od funduszy dłużnych i mieszanych,
• absolutnej stopy zwrotu – dążą do osiągnięcia dodatniej stopy zwrotu bez względu na sytuację rynkową. Charakteryzują się dużą zmiennością ceny jednostki uczestnictwa a tym samym dużym ryzykiem inwestycyjnym,
• surowcowe – inwestują w różnorodne surowce naturalne, takie jak ropa naftowa, złoto, srebro, miedź czy też akcje spółek wydobywczych, instrumenty udziałowe innych funduszy np. zagranicznych mających ekspozycje np. na kurs złota.

Ta klasyfikacja prezentuje fundusze w zależności od ryzyka jakie Klient ponosi kupując dany produkt. Warto zwrócić uwagę, że im większe ryzyko tym możliwość wyższej stopy zwrotu i dłuższy horyzont inwestycyjny inwestora. Przed decyzją o inwestycji koniecznie zapoznaj się z ryzykami wybranego funduszu, które szczegółowo opisane są w prospekcie informacyjnym funduszu, zawarte są również w KID funduszu (Informacji dla Inwestora), które znajdziesz na stronach Banku https://www.pocztowy.pl/indywidualni/inwestycje-i-oszczednosci/fundusze w sekcji „Tabele i dokumenty” oraz IPOPEMA TFI https://ipopematfi.pl/fundusze-inwestycyjne w sekcji „Dokumenty funduszu”.

Jeżeli chcesz zakupić jednostki uczestnictwa funduszu zapraszamy Cię do najbliższej placówki Banku Pocztowego. Rejestr w funduszu otworzysz oraz zamkniesz w każdej z placówek Banku – wystarczy Ci dowód osobisty.

Od 1 stycznia 2024 r. dochody z tytułu inwestycji w funduszach będą podlegały opodatkowaniu na podstawie art. 30b ustawy o PIT. W związku z tym na podstawie art. 39 ust. 3 ustawy o PIT fundusz będzie zobowiązany do sporządzenia informacji PIT-8C w przypadku wykupu posiadanych funduszy inwestycyjnych. Zachęcamy do zapoznania się z materiałem przygotowanym przez IPOPEMA TFI.